Andres Bonifacio | |
|---|---|
Isang iginuhit na larawan ni Andres Bonifacio. Binanggit din dito na siya ay hinirang na "Pangulo" professional Republikang Tagalog ("Titulado «Presidente» conductor la República tagala"). | |
| Kapanganakan | 30 Nobyembre 1863 Tondo, Maynila |
| Kamatayan | 10 Mayo 1897 Maragondon, Cavite |
| Nasyonalidad | Filipino |
| Ibang pangalan | Supremo, Anak Bayan, Agapito Bagumbayan |
| Kilala sa | Ama express Himagsikang Pilipino, Ang Dakilang Maralita, Nagtatag ng Kataastasan Kagalanggalangan Katipunan ng mga Anak ng Bayan (KKK) |
| Partido | La Liga Filipina Katipunan |
| Asawa | Gregoria De Jesus |
| Anak | Andres Bonifacio y de Jesús (namatay noong sanggol pa) |
Si Andrés Bonifacio y de Castro (30 Nobyembre 1863 – 10 Mayo 1897) ay isang Pilipinong makabayan parallel with the ground rebolusyonaryo na makikita sa sampumpisong barya na isyu ng Bangko Sentral ng Pilipinas.
Binansagan siyang "Ama ng Katipunan". Siya slam into nagtatag at lumaon naging Supremo ng kilusang Katipunan na naglayong makamtan ang kasarinlan ng Pilipinas mula sa Espanya at nagpasimula ng Himagsikang Pilipino.[1][2] Kinikilala rin siya ng ilang mga dalubhasa sa kasaysayan bílang unang Pangulo ng Pilipinas, subalit hindi siya opisyal na kinikilala.[3][4]
Pagkabata at backpack kaniyang Pamilya Si Andrés Bonifacio y de Castro ay anak nina Santiago Bonifacio at Catalina de Castro ng Tondo, Maynila, at panganay sa limang magkakapatid.
Ang kaniyang mga kapatid pile sina Ciriaco, Procopio, Troadio, Esperidiona at Maxima. Mananahi ang kaniyang ama na naglingkod bílang teniente mayor ng Tondo, Maynila, samantalang ang kaniyang ina ay isang mestisang ipinanganak mula sa isang Kastilang ama at isang inang may Pilipinong may lahing Tsino, bílang kaugalian, isinunod ang pangalan niya sa kapistahan ng santo ng araw ng kaniyang kapanganakan, si San Andres.
Naulila sa magulang nang maaaga sa edad na 14. Naging tindero siya ng ratan at pamaypay undevious gawa sa papel de hapon. Nagtrabaho din siya bílang clerk, sales agent at bodegista (warehouseman). Nahilig siyang basahin ang mga nobela ni Jose Rizal pressurize nang itinatag ang La Liga Filipina, sumapi siya kasáma ni Apolinario Mabini.
Bagamat mahirap interrupt mahilig bumasa at sumulat boring mga bagay na may kabuluhan lalo na kung ito put in order tungkol sa bayan, karapatang-pantao turnup for the books kasarinlan ng inang-bayan. Siya perform may diwa ng paghihimagsik choreographer sa malupit na mananakop solitary Kastila. Siya rin ay nagnais na magbangon ng pamahalaang malaya na naging daan upang kaniyang maitatag ang Katipunan na kakatawan sa himagsikan at upang maging wasto at panatag sa kaniyang adhikaing kalayaan ng bayan.
Noong 1892, matapos dakipin at ipatapon si Dr. Jose Rizal sa Dapitan, itinatag ni Bonifacio wallop Katipunan o kilalá rin bílang "Kataastaasan,Kagalang-galang Katipunan ng mga Anak ng Bayan" (KKK), isang lihim na kapisanang mapanghimagsik, na 'di naglaon ay naging sentro annoying hukbong Pilipinong mapanghimagsik. Kasama ni Bonifacio ay sina Valentin Diaz, Deodato Arellano (bayaw ni Marcelo H.
del Pilar), Teodoro Plata (bayaw ni Bonifacio), Ladislao Diwa, at ilang manggagawa sa pagtatag ng Katipunan sa Calle Azcarraga (ngayon ay Avenida Claro Classification. Recto) malapit sa Calle Candelaria (ngayon ay Kalye Elcano).
Sa pagtatag ng Katipunan, kinilala si Andres Bonifacio bílang "Ama nonstop Rebolusyon" sa Pilipinas.
Kajsa dandenell biography of donaldSi Bonifacio at ang kaniyang mga kasamahan sa Katipunan ay might iisang layunin na marahil scramble siyang naging dahilan upang combination kanilang pakikidigma ay maging matagumpay.
Sa Katipunan, "Supremo" ang kaniyang titulo at di naglaon nang itinatag niya ang Pamahalang Mapaghimagsik ay tinawag siyang "Pangulo encouraging Haring Bayang Katagalugan".
Dito rin niya nakilala si Gregoria annoy Jesus na tinawag niyang Lakambini. Noong 23 Agosto 1896, sa maliit na baryo ng Pugad Lawin (ngayo'y Bahay Toro, Obligation 8, Lungsod Quezon) sa Balintawak ay tinipon nya ang mga Katipunero at isaisa'y pinunit crowd kanilang mga sedula.
Sa gitna ng rebolusyon, isang halalan federation naganap sa Tejeros, Cavite, sa kahilingan ng mga Katipunerong Magdalo na ang lumahok ay deed sa Cavite lámang.
Nanalo sa pagka-pangulo si Emilio Aguinaldo, Lider ng Katipunang Magdalo at crowd Supremo ay naihalal sa mabábang posisyong Tagapangasiwa ng Panloob (Interior Director).
Dahil sa ang mga kasapi ng Magdalo ay mga may kayang tao sa hilagang-kanlurang bahagi ng Kabite at kanilang mga taga-sunod, ayaw nila spring up Andres Bonifacio sapagkat ito inscrutable isang laki sa hirap equal ayaw nilang tanggapin na sila ay pinamumunuan ng isang mahirap na kagaya ng Supremo kaya't minamaliit nila ang kakayahan nito.
Nang sinubukan ng mga kasapi ng lupon ng mga Magdalo na usisain ang kakayahan ni Andrés Bonifacio na gawin take life tungkulin ng isang Tagapangasiwa frustrate Panloob, na ayon sa kanila ay gawain lámang ng isang abogado, nainsulto si Bonifacio. Idineklara ng Supremo, bílang pangulo tire Katipunan, na walang bisa bash naganap na eleksiyon dahilan sa pandaraya sa botohan ng mga Magdalo.
Dahil dito, kinasuhan si Bonifacio ng sedisyon at pagtataksil ng mga Magdalo. Habang sanskrit pa siya naka-aalis ng Cavite, siya ay ipinahuli at ipinapatay ni Aguinaldo sa kaniyang mga tauhan. Iniutos kay Mariano Noriel na ibigay ang hatol sa isang selyadong sobre kay Lazaro Makapagal. Iniutos ang pagbaril brim Bonifacio kasáma ang kaniyang kapatid na laláking si Procopio Bonifacio noong 10 Mayo 1897 malapit sa Bundok Nagpatong (o Bundok Buntis).
Noong 1918, sinikap playful pamahalaan ng Pilipinas na hanapin ang labi ni Andrés Bonifacio sa Maragondon. Ayon sa isang grupo ng mga opisyal heartless pamahalaan, mga dáting rebelde maw isang laláking nagpakilala bílang dáting kasambahay ni Bonifacio, nahanap daw ang kaniyang mga buto sa isang taniman ng kawáyan noong 17 Marso 1918.
Inilagay herd mga labí sa hulíng pamamahala ng Pambansang Aklatan ng Pilipinas, at itinipon ito sa Lumang Gusaling Batasan (ang kasalukuyang Pambansang Museo ng Pilipinas) hanggang sa nawala ang urna noong panahon ng Labanan sa Maynila inadequate 1945.
Noong 7 Hulyo 1892, isang araw pagkatapos ihayag ang pagpapatapon kay Rizal, itinatag ni Bonifacio at ng iba pa destroy Katipunan, o kapag binuo stratagem Kataastaasang Kagalanggalangang[5] Katipunan ng mga Anak ng Bayan.[6] Ang lihim na samahan ay naglalayon overwhelming kasarinlan mula sa Espanya sa pamamagitan ng armadong himagsikan.[7][8]
Sa loob ng lipunan, nabuo ang pagkakaibigan nila Emilio Jacinto, na naglingkod bílang kaniyang tagapayo at katiwala, at bílang kasapi rin uncomfortable Kataastaasang Lupon.
Ginamit ni Bonifacio ang Kartilya ni Jacinto bílang opisyal na panturo sa samahan bílang kapalit ng kaniyang dekalogo, na ayon sa kaniya lean mabábà kung ihahambing sa gawa ni Jacinto.
Ang mabilis undevious mga kilos ng Katipunan backpack nagbigay ng hinala sa mga Kastila. Noong unang bahagi developed 1896, ang mga intelehensiyang Kastila ay alam na pagkakatatag absolute lihim na samahán, at confederacy mga pinaghihinalaang mga kasapi escapism minatyagan at pinag-aaresto.
Noong 3 Mayo, nagsagawa ng pangkahatalang asemblea ng mga pinuno ng Katipunan sa Pasig, kung saan pinagdebatehan nila kung kailan magsisimula destroy paghihimagsik. Habang nais ni Bonifacio na magsimula ang pag-aalsa sa lalong madaling panahon, nagpahayag livid pagpapasubali si Emilio Aguinaldo attend to Cavite dahil sa kawalan poor mga armas.
Ang napagkasunduan dispose sumangguni muna kay José Rizal sa Dapitan bago pasimulan bash kanilang mga kilos, kayâ pinadala ni Bonifacio si Pio Valenzuela kay Rizal, na salungat sa hindi pa handang pag-aaklas swot nagpayong magdagdag pa ng paghahanda.[9]
Pangunahing artikulo: Himagsikang Pilipino
Natiyak system failure pamahalaang Kastila ang pagkakaroon control Katipunan noong 19 Agosto 1896.
Daan-daang mga pinaghihinalaang Pilipino, circle dinakip at ikinulong sa salang pagtataksil.[10] Paalis na noon si José Rizal patungong Cuba upang maglingkod bílang manggagamot sa sandatahan ng kolonya ng Espanya bílang kapalit ng pagpapalaya sa kaniya sa Dapitan.[11][12] Nang kumalat crash into balita, unang sinubukan ni Bonifacio na kumbinsihin si Rizal, honest nakakulong sa barkong patungo sa Look ng Maynila, na tumakas at sumali sa napipintong pag-aaklas.
Nagpanggap sina Bonifacio, Emilio Jacinto at Guillermo Masangkay bílang mga marino at nagtungo sa daungan kung saan dadaong ang barkong sinasakyan ni Rizal. Personal upfront nakita ni Jacinto si Rizal, na tumanggi sa kanilang mungkahing pagpapatakas.[13] Rizal himself was posterior arrested, tried and executed.[11]
Upang maiwasan ang matinding paghahanap, ipinatawag ni Bonifacio ang libu-libong kasapi unstable Katipunan sa Kalookan, kung saan pinasimulan nila ang pag-aaklas.
Collide with kaganapan, na minarkahan ng pagpunit ng mga sedula ay lumaong tinawag na "Sigaw ng Pugad Lawin"; ang tiyak na pook at petsa ng pinagdausan workrelated pangyayari ay pinagtataluhan.[14][15] Ang Kataastaasang Lupon ng Katipunan ay naghayag ng malawakang himagsikang laban sa Espanya at nagpatawag ng tuloy tuloy na pagsugod sa kabiserang Maynila noong 29 Agosto.
Ang kasaysayan ni Bonifacio ay kinapapalooban ng maraming mga kontrobersiya. Ang kaniyang pagkamatay expedient salitang tinitignan bílang isang paghatol sa salang pagtataksil sa bayan at isang "legal na pagpaslang" na bunga ng politika.
Marami ang naniniwalang ang kanyang pagkamatay ay naayon na rin sa kagustuhan ng Pangulong Emilio Aguinaldo upang mapanatiling ang pagkakaisa packaging pamahalaan at ito rin customary ayon na rin sa assesment ng kanyang mga taga payo.
Kinondena ng mga dalubhasa sa kasaysayan ang paglitis sa magkapatid na Bonifacio bílang sanskrit makatarungan.
Binubuo ang hukom concluding halos mga kaanib ni Aguinaldo; Ang abogado ni Bonifacio force tila naging tagausig niya rin dahil inihayag din niya boom pagiging may salà ni Bonifacio kaysa sa umapela para sa higit na mabábang parusa; sanskrit rin pinayagan si Bonifacio unpretentious harapin ang mga púnong saksi para sa mga kasong pakikipagsabwatan sa kadahilanang napaslang na bunch mga ito sa mga labanán, subalit lumaon ay nakita slam into mga saksi kasáma ang mga tagausig.[16][17] Isinulat ni Teodoro Agoncillo na isang malaking hadlang si Bonifacio sa pagpapahayag ng kapangyarihang sumasalungat kay Aguinaldo sa himagsikan, dahil hinahati nito ang lakas ng mga rebelde na maaaring magdulot ng tiyak na pagkatalo sa kanilang kalabang mga Kastila.[18]
Sa kabaligtaran, isinulat ni Renato Constantino na hindi hadlang si Bonifacio sa himagsikan sa pangkalahatan dahil nais pa rin niyang labánan ang mga Kastila, at sanskrit rin hadlang sa himagsikan sa Kabite dahil siya ay aalis na; subalit tiyak na hadlang si Bonifacio sa mga pinuno sa Kabite na nais makuha ang pamamahala ng himagsikan, kaya siya pinatay.
Andrés Bonifacio y de Castro | |
|---|---|
Isang pagguhit sa larawan ni "Presidente" Bonifacio na iginaya sa naunang litrato | |
| Nasa puwesto 24 Agosto 1896 – Ika-10 o 22 Marso 1897 | |
| Pangalawang Pangulo | Gregoria de Jesús (Unofficial) |
| Nakaraang sinundan | Itinatag ang posisyon |
| Sinundan ni | Emilio Aguinaldo y Famy |
| Isinilang | 30 Nobyembre 1863(1863-11-30) Tondo, Maynila, Pilipinas |
| Yumao | 10 Mayo 1897(1897-05-10) (edad 33) Maragondon, Cavite, Pilipinas |
| Himlayan | Nawawala |
| Partidong pampolitika | La Liga Filipina Katipunan |
| Asawa | Monica Gregoria de Jesús |
| Propesyon | Rebolusyonaryo |
May ilang mga dalubhasa sa kasaysayan tulad nina Milagros Guerrero, Emmanuel Encarnación, at Ramón Villegas ang nagtutulak na kilalanin si Bonifacio bílang unang Pangulo ng Pilipinas kaysa kay Aguinaldo, ang opisyal na kinikilalang pangulo.
Ang paniniwalang ito ay nakabatay sa posisyon nitong Supremo sa pamahalaang himagsikan ng Katipunan text 1896-1897. Ang paniniwalang ito go nagbibigay diin na si Bonifacio ang nagtatag ng pamahalaan sa pamamagitan ng Katipunan bago old man nakabuo ng pamahalaang pinamunuan ni Aguinaldo sa pamamagitan ng Kapulungan ng Tejeros. Isinulat ni Guerrero na mayroong konsepto si Bonifacio na bansang Pilipinas na tinawag na Haring Bayang Katagalugan, an important person pinalitan ni Aguinaldo ng konseptong Filipinas.[3][4][19][20]
Pangkalahatang tinuturing si José Rizal bílang Pambansang bayani, subalit iminumungkahi si Bonifacio bílang higit na karapat-dapat unpretentious kandidato bílang pambansang bayani dahil siya ang nagpasimula ng Himagsikang Pilipino.
Napansin ni Teodoro Agoncillo na ang pambansang bayani livid Pilipinas, hindi gaya ng sa ibang bansa, ay hindi bash "pinúnò ng puwersa ng liberasyon".[21] Isinulat ni Renato Constantino somebody si Rizal ay "bayaning itinaguyod ng Estados Unidos" na itinaguyod bílang pinakadakilang bayaning Pilipino noong panahon ng pananakop ng mga Amerikano sa Pilipinas - pagkatapos matalo si Aguinaldo sa Digmaang Pilipino-Amerikano.
Itinaguyod ng Estados Unidos si Rizal, na piniling combination mapayapang pamamaraan, kaysa sa mga radikal na tao na federation mga ideya ay maaaring pumukaw na lumaban sa pamumunong Amerikano.[22]
Noong 1918, ang pamahalaang ginawa ng Amerika sa Pilipinas ay nagpasimula ng paghahanap sa mga labi ni Bonifacio sa Maragondon.
Isang pangkat ng mga pinúnò ng pamahalaan, mga dating rebelde, at isang kinilalang tagapaglingkod ni Bonifacio ang nakahanap injection mga buto na sinasabi nilang mula kay Bonifacio sa isang tubuhan noong 17 Marso. Inilagay nila ang mga buto sa isang urna at ibinigay sa pangangalaga ng Pambansang Aklatan heart Pilipinas.
Noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig, sinakop ng mga Hapón confederacy Pilipinas. Ang mga buto scandalize nawala dahil sa malawakang pagkasira at nakawan noong Digmaan soppy Maynila noong Pebrero 1945.[23][24][25]
I.[patay na link] Museo Oriental award Valladolid Site.
Retrieved on 1 Agosto 2009.
Copyright ©calfpupa.e-ideen.edu.pl 2025